Sốt xuất huyết Dengue là một nhiễm trùng nặng, có thể làm chết người, lan truyền do vài loại muỗi.
Nguyên nhân
Có bốn loại vi rút dengue khác nhau gây ra sốt xuất huyết dengue. Sốt xuất huyết dengue xảy ra khi một người bị muỗi đã nhiễm vi rút đốt. Muỗi Aedes aegypti là loài muỗi chính lây truyền bệnh này.
Có hơn 100 triệu trường hợp sốt dengue mỗi năm trên toàn thế giới. Một số ít phát triển thành sốt xuất huyết dengue. Hầu hết các nhiễm trùng ở Hoa Kỳ được mang về từ các nước khác. Các yếu tố nguy cơ của sốt xuất huyết dengue bao gồm kháng thể đối với vi rút dengue có từ nhiễm trùng lần trước.
Triệu chứng
Các triệu chứng ban đầu của sốt xuất huyết dengue giống như của sốt dengue. Nhưng sau vài ngày, người bệnh trở nên kích động, không yên và đổ mồ hôi. Tình trạng giống như sốc theo sau các triệu chứng này.
Xuất huyết biểu hiện thành các chấm nhỏ trên da và các mảng xuất huyết lớn hơn bên dưới da. Chấn thương nhẹ có thể gây ra xuất huyết.
Sốc có thể dẫn đến tử vong. Nếu người bệnh vượt qua được, sự hồi phục bắt đầu sau thời kỳ một ngày nặng.
Các triệu chứng ban đầu gồm có:
+ Ăn mất ngon
+ Sốt
+ Nhức đầu
+ Đau khớp hoặc đau cơ
+ Cảm giác uể oải
+ Ói
Các triệu chứng của giai đoạn cấp tính, bao gồm tình trạng không yên, được theo sau bởi:
+ Mảng xuất huyết bên dưới da
+ Điểm xuất huyết nhỏ trên da
+ Ban đỏ lan tỏa
+ Các triệu chứng ban đầu trở nặng
Thời kỳ cấp tính cũng bao gồm trạng thái giống sốc với:
+ Tay và chân lạnh, ẩm ướt
+ Đổ mồ hôi
Thăm khám và xét nghiệm
Khám thực thể có thể thấy:
+ Gan to
+ Huyết áp thấp
+ Nổi ban
+ Mắt đỏ
+ Họng đau
+ Các tuyến sưng
+ Mạch yếu, nhanh
Các xét nghiệm gồm có:
+ Khí máu động mạch
+ Xét nghiệm máu (tìm dấu hiệu vi rút trong máu)
+ Khảo sát đông máu
+ Chất điện giải
+ Thể tích hồng cầu
+ Men gan
+ Số lượng tiểu cầu
+ Khảo sát huyết thanh từ các mẫu lấy lúc bệnh cấp tính và lấy sau đó
+ Thử nghiệm dây thắt (tạo mảng xuất huyết phía dưới dây thắt)
+ X quang ngực (có thể thấy ứ dịch ở phổi và ngực)
Điều trị
Sốt xuất huyết dengue do vi rút gây ra, vi rút này chưa có cách chữa, chưa có vắc xin, liệu pháp duy nhất là điều trị các triệu chứng. Điều trị có thể gồm có:
+ Truyền máu tươi hoặc tiểu cầu để chữa xuất huyết
+ Truyền dịch và chất điện giải để chữa mất cân bằng điện giải
+ Liệu pháp oxy để điều trị oxy trong máu thấp bất thường
+ Truyền nước tĩnh mạch để chữa mất nước
+ Chăm sóc hỗ trợ tại khoa săn sóc đặc biệt
Dự hậu
Nếu được chăm sóc sớm và tích cực, hầu hết các bệnh nhân sốt xuất huyết dengue hồi phục. Tuy nhiên, phân nửa số bệnh nhân không được điều trị, rơi vào sốc không qua khỏi.
Biến chứng
Sốt xuất huyết dengue có thể gây ra các biến chứng:
+ Bệnh não
+ Tổn thương gan
+ Tổn thương não di chứng
+ Động kinh
+ Sốc
Khi nào liên hệ bác sĩ
Gặp bác sĩ ngay nếu bạn có các triệu chứng sốt dengue và đã từng ở trong vùng xảy ra sốt dengue, nhất là nếu bạn đã từng bị sốt dengue trước đây.
Phòng ngừa
Do không có cách nào ngừa được sốt dengue, hãy sử dụng cách bảo vệ cá nhân như:
+ Mặc quần áo kín đáo
+ Sử dụng mùng chống muỗi
+ Sử dụng thuốc đuổi muỗi chứa DEET (diethyl toluamide)
Nếu được, hãy du hành vào những ngày muỗi ít hoạt động. Các chương trình kiểm soát muỗi cũng có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Nguồn: MedlinePlus
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001373.htm
Trần Thanh Xuân dịch