Tháng trước, tôi cảm thấy mình có sức khỏe tốt, thậm chí còn cường tráng. Ở tuổi 81, tôi vẫn bơi một dặm một ngày. Nhưng vận may của tôi đã hết. Cách đây vài tuần, tôi được biết đã bị nhiều di căn trong gan. Chín năm trước họ đã phát hiện một khối u hiếm trong mắt tôi, một khối u ác tính. Mặc dù bức xạ và đốt bằng laser để loại bỏ khối u đã làm mù con mắt ấy, chỉ trong trường hợp rất hiếm hoi khối u đó mới để lại di căn. Tôi nằm trong 2 phần trăm không may.
Tôi biết ơn tôi đã được sống thêm chín năm với sức khỏe và hiệu quả làm việc cao kể từ chẩn đoán ban đầu, nhưng bây giờ tôi đang đối mặt với cái chết. Ung thư đã chiếm một phần ba lá gan của tôi, và mặc dù có thể giảm mức tăng triển, không thể ngăn chặn loại ung thư này.
Bây giờ tôi phải lựa chọn sống như thế nào những tháng ngày còn lại. Tôi phải ra sức sống phong phú nhất, sâu sắc nhất và hiệu quả nhất. Trong việc này, tôi được khích lệ bởi lời của một trong những triết gia ưa thích của tôi, David Hume – người sau khi biết ông bị bệnh nan y ở tuổi 65 đã hoàn tất một tự truyện ngắn chỉ trong vòng một ngày vào tháng Tư năm 1776 nhan đề “Cuộc đời tôi”.
“Giờ thì tôi đoán một sự phân hủy nhanh chóng”, ông viết. “Tôi đã phải chịu đựng rất ít nỗi đau bệnh tật; và lạ hơn nữa, mặc dù thân thể xuống dốc, không bao giờ suy tinh thần. Tôi vẫn nhiệt thành như xưa trong học tập và vui vẻ bạn bè”.
Tôi đã may mắn được sống quá tuổi 80, và 15 năm dành cho tôi quá tuổi 65 của David Hume cũng tràn đầy công việc và yêu thương như thế. Trong thời gian đó, tôi đã xuất bản năm cuốn sách và hoàn thành một cuốn tự truyện (khá dài hơn vài trang của Hume) sẽ được xuất bản vào mùa xuân này; tôi cũng đã gần hoàn thành một số sách khác.
Hume tiếp tục, “Tôi là … một người ôn hòa, bình tĩnh, vui vẻ, cởi mở, thích giao tế, có thể gắn bó, chỉ hơi dễ thù ghét, và rất điều độ trong tất cả những niềm đam mê”.
Ở đây tôi bắt đầu khác Hume. Tuy tôi rất quí các mối quan hệ tình cảm yêu thương và bạn bè, không có cảm giác thù hằn, tôi không thể nói (và ai biết tôi cũng không thể nói) rằng tôi là một người ôn hòa. Ngược lại, tôi là một người với nhiều nhiệt huyết, nhiệt tình vũ bão, và rất quá khích trong tất cả những niềm đam mê”.
Tuy vậy, tôi thấy một câu trong bài của Hume rất đúng: “Khó mà có thể nhìn cuộc đời một cách khách quan hơn tôi lúc này”.
Trong vài ngày qua, tôi đã có thể nhìn cuộc đời tôi như từ trên cao nhìn xuống, như một loại phong cảnh, với ý thức sâu sắc hơn về sự kết nối của tất cả các thành phần. Điều này không có nghĩa là tôi đã kết thúc với cuộc sống. Ngược lại, tôi cảm thấy vô cùng sống động, và tôi muốn và hy vọng trong khoảng thời gian còn lại làm sâu sắc thêm tình cảm bạn bè, để nói lời chia tay với những người thân yêu, để viết nhiều hơn, để đi du lịch nếu tôi còn sức, để đạt được mức cao hơn trong hiểu biết và thấu triệt.
Điều này sẽ đòi hỏi sự táo bạo, minh bạch và ngôn ngữ đơn giản; cố gắng thanh toán tài khoản của mình với cuộc đời. Nhưng cũng sẽ có thời giờ cho tiêu khiển (và thậm chí một chút vớ vẩn).
Đột nhiên tôi cảm thấy rõ chú tâm và quan điểm của mình. Không còn thời giờ cho những gì không quan trọng. Tôi phải tập trung vào bản thân, công việc và bạn bè. Tôi sẽ không còn xem tin thời sự mỗi tối. Tôi sẽ không còn để ý đến chính trị hay tranh luận về tăng nhiệt toàn cầu. Đây không phải là dửng dưng mà là tách biệt. Tôi vẫn rất quan tâm về Trung Đông, về tăng nhiệt toàn cầu, về bất bình đẳng gia tăng, nhưng đó không còn là việc của tôi nữa; đó là việc cho tương lai sau này. Tôi vui mừng khi gặp những người trẻ tài năng – ngay cả người đã làm sinh thiết và chẩn đoán ra di căn của tôi. Tôi cảm thấy tương lai nằm trong những bàn tay có năng lực.
Trong 10 năm trở lại đây, tôi đã ngày càng nhận thức những cái chết trong thế hệ của tôi. Thế hệ của tôi đang trên đường khóa sổ, và tôi cảm thấy mỗi cái chết như một gãy đổ, cắt lìa một phần chính mình. Sẽ không có ai giống chúng tôi khi chúng tôi đã ra đi, nhưng đâu có ai giống ai khác bao giờ. Người chết không thể được thay thế. Họ để lại những lỗ hổng không thể lấp, vì số phận – trong di truyền và cả thần kinh – của mỗi con người là trở thành một cá nhân độc đáo, để tìm con đường riêng, để sống cuộc đời riêng, để chết cái chết của riêng mình. Tôi không thể giả vờ tôi không lo sợ. Nhưng cảm giác chủ yếu của tôi là sự biết ơn. Tôi đã yêu thương và được yêu thương; tôi đã nhận được nhiều và đáp lại tôi đã hiến tặng vài thứ; tôi đã đọc, đã đi đây đi đó, đã suy nghĩ và đã viết. Tôi đã có một quan hệ với thế gian, cái quan hệ đặc biệt của người viết và người đọc.
Trên hết, tôi đã là một thực thể có tri giác, một sinh vật biết suy nghĩ, trên hành tinh đẹp đẽ này, và chỉ điều đó thôi đã là một đặc ân to lớn và một cuộc phiêu lưu đáng kể.
Nguồn: Nguyễn Minh
http://damau.org/archives/36008