Gan nhiễm mỡ là gì?

Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể. Nó giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn, lưu trữ năng lượng và loại bỏ chất độc. Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ trong gan. Có hai loại chính :
+ Gan nhiễm mỡ không do rượu (nonalcoholic fatty acid liver disease – NAFLD)
+ Gan nhiễm mỡ do rượu

Gan nhiễm mỡ không do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ không do rượu là loại gan nhiễm mỡ không có liên quan đến việc dùng nhiều rượu. Có hai loại:
+ Gan nhiễm mỡ đơn giản, có mỡ trong gan nhưng ít hoặc không có viêm hoặc tế bào gan không bị tổn hại. Gan nhiễm mỡ đơn giản điển hình không xấu đến nỗi gây tổn hại gan hoặc gây ra các biến chứng.
+ Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (nonalcoholic steatohepatitis – NASH), có viêm và có tổn hại tế bào gan cũng như có mỡ trong gan. Viêm và tổn hại tế bào gan có thể gây ra xơ hóa gan. Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan.

Gan nhiễm mỡ do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ do rượu là do uống nhiều rượu. Gan phân hủy hầu hết rượu do bạn uống, để rượu có thể bị loại bỏ khỏi cơ thể. Nhưng quá trình phân hủy rượu có thể phát sinh các chất độc hại. Các chất này có thể làm tổn hại tế bào gan, thúc đẩy viêm và làm suy yếu các phòng vệ tự nhiên của cơ thể. Càng uống nhiều rượu, gan càng bị nhiều tổn hại. Gan nhiễm mỡ do rượu là giai đoạn sớm nhất của bệnh gan do rượu. Các giai đoạn tiếp theo là viêm gan do rượu và xơ gan.

Ai có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ?

Các nhà nghiên cứu không biết được nguyên nhân của gan nhiễm mỡ không do rượu. Họ chỉ biết nó thường xảy ra ở người:
+ tiểu đường loại 2 và tiền tiểu đường
+ béo phì
+ trung niên hoặc lớn tuổi (tuy nhiên trẻ em cũng có thể mắc bệnh)
+ người Mỹ gốc Tây Ban Nha, theo sau là người da trắng không phải gốc Tây Ban Nha. Người Mỹ gốc Châu Phi ít gặp hơn.

+ có nồng độ mỡ trong máu cao, như cholesterol và triglycerides cao.
+ tăng huyết áp
+ sử dụng một số loại thuốc như corticosteroid và một số thuốc chống ung thư
+ có một số rối loạn chuyển hóa, kể cả hội chứng chuyển hóa
+ mất cân nhanh
+ bị nhiễm trùng, như viêm gan C
+ phơi nhiễm với các loại chất độc (toxin) nào đó

Gan nhiễm mỡ không do rượu tác động đến 25 phần trăm dân số thế giới. Khi tỷ lệ béo phì, tiểu đường loại 2 và tăng cholesterol tăng ở Hoa Kỳ, tỷ lệ gan nhiễm mỡ không do rượu cũng tăng. Gan nhiễm mỡ không do rượu là rối loạn gan mạn tính thường gặp nhất ở Hoa Kỳ.

Gan nhiễm mỡ do rượu chỉ xảy ra ở người nghiện rượu nặng, nhất là những người uống rượu đã lâu. Nguy cơ cao hơn đối với người nghiện rượu nặng là nữ, bị béo phì hoặc có những biến dị gen nào đó.

Triệu chứng gan nhiễm mỡ là gì?

Cả gan nhiễm mỡ không do rượu và gan nhiễm mỡ do rượu đều thường là những bệnh tiềm ẩn, ít hoặc không có triệu chứng. Khi có triệu chứng, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc khó chịu ở vùng cao bên phải bụng.

Gan nhiễm mỡ được chẩn đoán bằng cách nào?

Do thường không có triệu chứng, phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ không dễ dàng. Bác sĩ có thể nghi ngờ nếu bạn có các kết quả xét nghiệm gan bất thường mà không có các nguyên nhân khác. Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ sử dụng:
+ Bệnh sử
+ Khám thực thể
+ Các xét nghiệm khác nhau, bao gồm các xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh, và đôi khi làm sinh thiết.

Trong bệnh sử, bác sĩ sẽ hỏi về việc uống rượu, để tìm ra xem gan có phải là một dấu hiệu của gan nhiễm mỡ do rượu hoặc gan nhiễm mỡ không do rượu. Bác sĩ sẽ hỏi bạn có sử dụng các loại thuốc nào để cố gắng xác định có phải một loại thuốc đang gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu.

Trong khám thực thể, bác sĩ sẽ khám và kiểm tra cân nặng, chiều cao. Bác sĩ sẽ tìm các dấu hiệu gan nhiễm mỡ, như:
+ Gan lớn
+ Các dấu hiệu xơ gan, như vàng da, vốn là tình trạng khiến cho da và lòng trắng mắt vàng.

Bạn có thể có các xét nghiệm máu, kể cả xét nghiệm chức năng gan, xét nghiệm đếm tế bào máu. Trong một số trường hợp bạn cũng có các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh, như kiểm tra mỡ trong gan và độ đàn hồi của gan. Gan cứng có thể là xơ gan. Trong một vài trường hợp bạn cũng có thể cần phải sinh thiết gan để xác định chẩn đoán và kiểm tra mức độ tổn hại của gan.

Điều trị gan nhiễm mỡ là gì?

Bác sĩ khuyến cáo giảm cân đối với gan nhiễm mỡ không do rượu. Giảm cân có thể làm giảm mỡ trong gan, giảm viêm và xơ hóa. Nếu bác sĩ nghĩ rằng một loại thuốc nào đó là nguyên nhân, bạn nên ngưng sử dụng loại thuốc này. Nhưng hãy cùng bác sĩ kiểm tra trước khi ngừng thuốc. Bạn có thể cần phải ngưng thuốc từ từ, và bạn có thể cần phải chuyển sang một loại thuốc khác thay thế.

Không có loại thuốc nào đã được chứng minh có thể điều trị được gan nhiễm mỡ không do rượu. Các nghiên cứu đang điều tra xem có loại thuốc tiểu đường nào hoặc vitamin E có hữu ích không, nhưng cần nghiên cứu thêm.

Phần quan trọng nhất trong điều trị gan nhiễm mỡ do rượu là ngưng uống rượu. Nếu cần, bạn có thể gặp một nhà điều trị hoặc tham gia vào một chương trình cai rượu. Cũng có các loại thuốc hữu ích, hoặc bằng cách làm giảm sự thèm rượu hoặc bằng cách khiến bạn cảm thấy khó chịu khi uống rượu.

Cả loại gan nhiễm mỡ do rượu và một loại gan nhiễm mỡ không do rượu đều có thể dẫn đến xơ gan. Bác sĩ có thể điều trị xơ gan bằng thuốc, phẫu thuật và các qui trình khác. Nếu xơ gan dẫn đến suy gan, bạn có thể cần phải ghép gan.

Những thay đổi cách sống gì có thể hữu ích cho gan nhiễm mỡ?

Nếu bạn bị bất kỳ loại gan nhiễm mỡ nào, có một vài thay đổi lối sống có thể hữu ích:

+ Ăn uống lành mạnh, hạn chế muối và đường, ăn nhiều rau, quả và hạt còn nguyên.

+ Tiêm vắc xin ngừa viêm gan A và B, cúm và bệnh phế cầu khuẩn. Nếu bạn mắc viêm gan A hoặc B cùng với gan nhiễm mỡ, nhiều khả năng sẽ dẫn đến suy gan. Người bị bệnh gan mạn tính dễ nhiễm trùng hơn, nên việc tiêm vắc xin cũng quan trọng.

+ Thể dục thể thao đều đặn, giúp bạn giảm cân và giảm mỡ trong gan.

+ Nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng các thực phẩm chức năng như vitamin, thuốc cổ truyền hoặc tập luyện. Một vài phương thuốc thảo dược có thể làm tổn hại gan.

Nguồn: MedlinePlus
https://medlineplus.gov/fattyliverdisease.html?utm_source=twitter&utm_medium=social&utm_campaign=june19