Chọn sẵn người đỡ đầu

Không phải mọi hội viên AA (Alcoholics Anonymous) đều có người đỡ đầu. Nhưng hàng ngàn chúng tôi nói rằng không sống được nếu không có tình bạn đặc biệt với một người nghiện rượu đã khỏi bệnh trong những tháng năm đầu cai rượu.

Khi mới thành lập AA, “người đỡ đầu” không phải là một từ trong ngôn ngữ AA. Rồi một vài bệnh viện ở Akron, Ohio và New York bắt đầu nhận người nghiện rượu (theo chẩn đoán) – nếu một hội viên AA đã cai đồng ý “đỡ đầu” cho bệnh nhân. Người đỡ đầu đưa bệnh nhân đến bệnh viện, thăm hỏi đều đặn, có mặt khi xuất viện, đưa về nhà và rồi đưa đến buổi họp AA. Tại buổi họp, người đỡ đầu giới thiệu người mới với những người nghiện rượu đã ngưng uống hạnh phúc khác. Suốt cả những tháng hồi phục đầu tiên, người đỡ đầu ở bên cạnh, sẵn sàng trả lời hoặc lắng nghe khi cần thiết.

Đỡ đầu trở thành một phương pháp giúp đỡ tốt trong AA đến độ nó trở thành một tục lệ trong toàn thế giới AA, ngay cả khi không cần nhập viện.

Thông thường người đỡ đầu là người đầu tiên được người nhậu có vấn đề gọi đến yêu cầu giúp đỡ – hoặc là người nghiện rượu đã khỏi bệnh lần đầu tiên nói chuyện với người đến văn phòng AA – hoặc là hội viên AA tình nguyện “đỡ đầu” một người nghiện rượu sắp được một trung tâm cai nghiện, một bệnh viện hoặc một cơ sở điều trị cho ra viện.

Tại những buổi họp AA, người AA mới thường được đề nghị chọn người đỡ đầu và nếu cần, người mới được để cho tự chọn.

Một lý do để nên có người đỡ đầu là bạn sẽ có một người hướng dẫn thân hữu suốt những ngày đầu, tuần đầu khi AA có vẻ xa lạ, mới mẻ, trước khi bạn thấy biết mình sẽ như thế nào. Ngoài ra, người đỡ đầu có thể dành nhiều thì giờ cho bạn và quan tâm đến bạn nhiều hơn là một người trợ giúp chuyên môn. Người đỡ đầu gọi về nhà bạn, ngay cả vào ban đêm.

Nếu bạn có người đỡ đầu, một số đề nghị sau có thể giúp bạn. Nên nhớ rằng những đề nghị này căn cứ vào kinh nghiệm của hàng ngàn hội viên AA qua nhiều, rất nhiều năm.

A. Thường là tốt hơn khi nam đỡ đầu nam và nữ đỡ đầu nữ. Như vậy tránh được khả năng tình yêu phát sinh – một tiến triển đáng sợ gây rắc rối, nếu không hủy hoại quan hệ người đỡ đầu – người mới. Qua thử thách và sai lầm, chúng tôi đã khám phá ra rằng tình dục cộng với sự đỡ đầu là một hỗn hợp thật tệ hại.

B. Dù bạn thích hay không thích những gì được đề nghị (người đỡ đầu chỉ đề nghị, họ không thể bắt buộc ai làm một điều gì hoặc thật sự ngăn cản một hành động nào), họ vẫn là người cai được rượu lâu hơn, biết được hiểm nguy nên tránh và có lẽ họ đúng.

C. Người đỡ đầu AA không phải là một nhà hoạt động xã hội hay một nhà tư vấn chuyên môn. Người đỡ đầu cũng không phải là một người để mượn tiền, cũng không để xin quần áo, công việc hay thực phẩm. Người đỡ đầu không phải là chuyên gia y tế, cũng không phải chuyên khuyên bảo về tôn giáo, pháp luật, gia đình hay tâm lý, mặc dù một người đỡ đầu giỏi thường muốn thảo luận về những vấn đề này một cách riêng tư và thường có thể chỉ ra nơi hỗ trợ chuyên môn thích hợp.

Người đỡ đầu chỉ là một người nghiện rượu tỉnh táo, có thể giúp giải quyết duy nhất một vấn đề: làm cách nào để giữ được cai rượu. Và người đỡ đầu chỉ có một công cụ là kinh nghiệm cá nhân, không phải là sự thông thái khoa học.

Người đỡ đầu đã từng như thế và họ thường có nhiều lo lắng, hy vọng, đam mê và tin tưởng hơn chính chúng tôi. Họ chắc chắn đã có nhiều kinh nghiệm hơn. Hãy nhớ tình trạng của chính họ, họ thoát ra, chứ không phải hạ cố mà giúp đỡ.

Một số nói rằng người nghiện rượu có lẽ là người nên không bao giờ giữ bí mật riêng mình, nhất là những tội lỗi. Cởi mở với chính mình giúp ngăn chặn điều này và có thể là một lực cản tốt cho bất kỳ lôi kéo nào khiến phải tự lo lắng và tự dày vò. Người đỡ đầu tốt là người chúng tôi có thể tin cẩn, trút bỏ nỗi lòng.

D. Thật vừa lòng khi người đỡ đầu là người chia sẻ hiểu biết và sở thích của mình, ngoài chuyện cai rượu. Nhưng không nhất thiết như vậy. Nhiều trường hợp, người đỡ đầu tốt nhất lại là người hoàn toàn khác. Một cặp người đỡ đầu và người mới khác nhau nhất lại hiệu quả nhất.

E. Người đỡ đầu, cũng như hầu hết mọi người khác, có lẽ cũng có những ràng buộc gia đình và công việc. Dù người đỡ đầu cực chẳng đã đôi khi sẽ bỏ công việc hoặc nhà cửa để giúp đỡ người mới, dĩ nhiên có những lúc không thể nhờ người đỡ đầu được.

Chính đây là cơ hội cho nhiều chúng tôi sử dụng trí khôn đang khỏi bệnh và hình dung ra một cách thay thế. Nếu quá cần được giúp đỡ, chúng tôi không để bệnh tật hay sự vắng mặt tạm thời của người đỡ đầu khiến chúng tôi không được giúp đỡ.

Chúng tôi có thể cố gắng tìm đến một buổi họp AA gần nhà. Chúng tôi có thể đọc sách báo AA hay một cái gì khác giúp đỡ được. Chúng tôi có thể gọi điện cho người nghiện rượu đã hồi phục khác từng gặp, ngay cả dù không quen biết nhiều. Và chúng tôi có thể gọi điện hay ghé thăm văn phòng AA gần nhất hay phòng câu lạc bộ hội viên AA.

Ngay cả khi người duy nhất gặp gỡ nói chuyện là người chưa từng gặp, chúng tôi chắc chắn rằng sẽ gặp được sự quan tâm chân tình và lòng mong muốn giúp đỡ ở mọi hội viên AA. Khi khó khăn của chúng tôi chững lại, sự thông cảm thật sự bắt đầu. Đôi lúc, chúng tôi nhận được sự động viên thật sự cần thiết của những người nghiện rượu đã khỏi bệnh mà chúng tôi không quan tâm. Ngay khi một cảm tưởng như vậy là hỗ tương, khi một chúng tôi đang cố gắng cai rượu nhờ bất cứ người nghiện đã khỏi bệnh nào giúp đỡ để không uống, những dị biệt nhỏ và bề ngoài sẽ tan biến mất.

F. Một số người nghĩ rằng có nhiều người đỡ đầu là một ý tốt, như vậy ít nhất luôn luôn có sẵn một người. Kế hoạch này có một lợi điểm nhưng cũng có một nguy cơ nhỏ.

Ba hay bốn người đỡ đầu sẽ cung cấp nhiều kinh nghiệm và nhiều kiến thức hơn bất cứ một người nào.

Nguy cơ khi có vài người đỡ đầu thay vì chỉ một, ở một khuynh hướng một số chúng tôi có trong những ngày còn nhậu nhẹt. Để bảo vệ chính mình và giữ cho chuyện nhậu không bị phê phán, chúng tôi thường kể lại những chuyện khác nhau với những người khác nhau. Thậm chí chúng tôi học cách định hướng mọi người, trong một khía cạnh nào đó, để mọi người bỏ qua hoặc thậm chí khuyến khích chuyện nhậu. Chúng tôi có thể không ý thức được khuynh hướng này và thường là không có ý định xấu. Nhưng nó thực sự là một phần nhân cách của chúng tôi trong những ngày nhậu nhẹt.

Một số chúng tôi với nhiều người đỡ đầu đã bắt gặp chính mình gây mâu thuẫn giữa người đỡ đầu này với người đỡ đầu khác, nói chuyện này với người thứ nhất, nói chuyện khác với người thứ hai. Nó không phải lúc nào cũng hiệu quả bởi vì người đỡ đầu không dễ bị gạt. Họ nhanh chóng nhận ra mánh lới của người muốn nhậu bởi vì chính họ đã sử dụng hầu hết những trò này. Nhưng đôi khi chúng tôi vẫn tiếp tục cho đến lúc một người nói ngược hẳn với người đỡ đầu kia. Chúng tôi có lẽ sắp xếp để nhận được lời muốn nghe chứ không phải lời cần thiết. Hoặc ít nhất, chúng tôi giải thích lời người đỡ đầu cho phù hợp với mong muốn của mình.

Hành vi như vậy có lẽ phản ánh tình trạng bệnh hơn là chân thành mong được giúp đỡ để khỏi bệnh. Chúng tôi, người mới cai, là những người bị hại nhiều nhất khi chuyện này xảy ra. Vậy có lẽ nếu có một nhóm người đỡ đầu, nên cảnh giác cao độ để kìm giữ khi phát hiện chính mình giở trò ấy thay vì cố gắng khỏi bệnh.

G. Là người nghiện rượu đã hồi phục, người đỡ đầu tự nhiên có những sức mạnh riêng mình – và những nhược điểm. Người đỡ đầu (hay bất kỳ người nào khác) không có khuyết điểm hiện chưa xuất hiện, như chúng tôi biết.

Hiếm khi xảy ra, nhưng vẫn có khả năng chúng tôi bị hướng dẫn sai hoặc thậm chí đến vô bổ vì lời khuyên sai lầm của người đỡ đầu. Bởi vì chính chúng tôi từng làm và nhận thấy ngay cả với ý định tốt đẹp nhất, người đỡ đầu cũng có thể mắc sai lầm.

Bạn có lẽ có thể đoán câu sau đây nói gì… Một hành vi sai lầm của người đỡ đầu không là một lý do chính đáng để uống rượu, như bất kỳ việc gì khác. Tay cầm ly rượu đổ vào miệng vẫn là của chính bạn.

Thay vì đổ lỗi cho người đỡ đầu, chúng tôi đã tìm ra ít nhất 30 cách khác để tránh uống rượu. Dĩ nhiên 30 cách này được trình bày ở những chương khác trong sách.

H. Bạn không bao giờ bị ép phải trả công cho người đỡ đầu dù bằng bất cứ hình thức nào. Họ làm như vậy bởi vì khi giúp đỡ bạn, họ giữ chính họ được tỉnh rượu. Bạn tự do nhận hay từ chối sự giúp đỡ. Nếu bạn nhận, bạn không hề phải trả ơn.

Người đỡ đầu tử tế – và chịu đựng – không phải vì được trả ơn và không phải vì thích “làm việc thiện”. Một người đỡ đầu tốt được giúp đỡ cũng như người được đỡ đầu. Bạn sẽ thấy điều này khi lần đầu tiên bạn đỡ đầu ai.

Một ngày nào đó, bạn có thể muốn chuyển sự giúp đỡ này đến người khác. Đó là cách trả ơn duy nhất bạn cần làm.

I. Như một cha mẹ tốt, người đỡ đầu có thể để yên người mới khi cần; có thể để người mới phạm lỗi; có thể thấy người mới từ chối lời khuyên và vẫn không nổi giận hoặc cảm thấy bị hắt hủi. Một người đỡ đầu sắc sảo cố gắng hết sức để gạt cảm giác mình vô ích và bị tổn thương khỏi quá trình đỡ đầu.

Và người đỡ đầu tốt nhất thật sự vui mừng khi người mới đến có đủ khả năng thoát ra khỏi giai đoạn được đỡ đầu. Không phải bây giờ đi đơn độc. Nhưng đã đến lúc một con chim non phải sử dụng đôi cánh của chính mình và bắt đầu dựng cơ nghiệp của chính mình.

Nguồn: Living sober. Alcoholics Anonymous